Pierwsze zatwierdzone szczepionki przeciw malarii dostarczone do Kamerunu

23 listopada 2023

Niemal co minutę na malarię umiera dziecko poniżej 5. roku życia. Najpoważniej sytuacja wygląda w Afryce, gdzie notowanych jest 95 proc. wszystkich światowych przypadków zachorowań. Po programie pilotażowym w trzech krajach afrykańskich, ponad 330 tys. dawek zatwierdzonej przez WHO szczepionki dotarło teraz do odbiorców w Kamerunie. To historyczny krok na drodze do rozszerzenia dostępu do tego ratującego życie preparatu.

W 2021 r. na całym świecie odnotowano 247 mln przypadków malarii, które doprowadziły do 619 tys. zgonów. 77 proc. z nich stanowiły dzieci poniżej 5. r. ż., głównie w Afryce. W 2021 r.96 proc. zgonów z powodu malarii zanotowano na tym kontynencie.

Od 2019 r., w ramach programu pilotażowego Malaria Vaccine Implementation Programme (MVIP), w trzech afrykańskich krajach – Ghanie, Kenii i Malawi – zaszczepionych zostało ponad 2 mln dzieci. W efekcie ogólna śmiertelność wśród najmłodszych, kwalifikujących się do otrzymania szczepionki, spadła o 13 proc. i znacznie zmniejszyła się liczba ciężkich zachorowań i hospitalizacji. Co więcej, wysoki odsetek przyjmujących szczepionkę nie oznacza rezygnacji z innych środków zapobiegania chorobie lub z przyjmowania innych szczepionek. Program MVIP jest koordynowany przez WHO we współpracy z UNICEF i innymi partnerami oraz finansowany przez Gavi, Global Fund i UNITAID. Szczepionki przekazał ich producent GSK. Kamerun, do którego właśnie trafiło ponad 320 tys. dawek szczepionki, to pierwszy jej odbiorca, który nie brał udziału w programie pilotażowym.

To może być prawdziwy przełom w naszej walce z malarią. Obecne wielkości dostaw pokazują, że szczepienia przeciwko tej chorobie wychodzą z fazy pilotażowej. To początek procesu wprowadzania tej szczepionki do rutynowych programów szczepień. To długo oczekiwany moment. Wkraczamy w nową erę szczepień i zwiększamy naszą zdolność do kontrolowania malarii. Mam nadzieję, że dzięki temu uda się co roku uratować setki tysięcy dzieci

– mówi Renata Bem, Dyrektor Generalna UNICEF Polska.

W najbliższym czasie skala szczepień przeciwko malarii na obszarach najwyższego ryzyka na kontynencie afrykańskim będzie się zwiększać. Plany wdrożenia szczepionki finalizowane są w Burkina Faso, Liberii, Nigrze i Sierra Leone, gdzie ma zostać dostarczonych dodatkowe 1,7 mln dawek. Kolejne kraje otrzymają ją w nadchodzących miesiącach. Kilka państw znajduje się obecnie na końcowym etapie przygotowań do jej wprowadzenia do rutynowych programów szczepień, w których pierwsze dawki powinny zostać podane w pierwszym kwartale 2024 r.

Do wprowadzenia każdej nowej szczepionki do podstawowych programów szczepień potrzebne są kompleksowe przygotowania: szkolenie pracowników służby zdrowia, inwestycje w infrastrukturę i możliwości techniczne oraz łańcuchy chłodnicze, a także skuteczne dopasowanie do innych elementów i mechanizmów istniejących systemów opieki zdrowotnej. Dodatkowym wyzwaniem jest wymagający starannego planowania harmonogram obejmujący dostarczenie czterech dawek szczepionki.

Ostatnie zalecenia dotyczące zatwierdzenia przez WHO drugiej szczepionki przeciwko malarii oznaczają, że znacząca luka między podażą a popytam na ten preparat, szczególnie w krajach, gdzie występuje ona endemicznie, może zostać skutecznie zlikwidowana.