Oświadczenie Teda Chaibana, Zastępcy Dyrektor Generalnej UNICEF ds. Działań Humanitarnych i Operacji Zaopatrzenia.
„Właśnie zakończyłem wizytę w Afganistanie, gdzie do tej pory – tylko w tym roku – powróciły ponad dwa mln Afgańczyków, w tym pół mln dzieci, i znaczna liczba osób z krajów Azji Środkowej.
Byłem w Afganistanie po raz czwarty. Spotkałem się z przedstawicielami władz, w tym z Zastępcą Premiera ds. Administracyjnych, pełniącymi obowiązki ministrów oraz z gubernatorami prowincji. Spotkaliśmy się również z kolegami z ONZ, darczyńcami i partnerami ze społeczeństwa obywatelskiego. Miałem okazję zobaczyć programy wspierane przez UNICEF w Kunduz, Islam Kala i Heracie. Od czasu moich poprzednich wizyt dostęp na terenie całego Afganistanu znacznie się poprawił, co pozwoliło UNICEF dotrzeć z usługami humanitarnymi do większej liczby dzieci, kobiet i społeczności.
W ośrodku recepcyjnym w Islam Kala, do którego każdego dnia przez granicę z Iranem przybywają dziesiątki tysięcy ludzi, widziałem, jak władze, agencje ONZ, organizacje pozarządowe i inni partnerzy w skoordynowany sposób dostarczają usługi humanitarne i ochronne. Ośrodki recepcyjne zostały utworzone na przejściach granicznych w całym Afganistanie, aby reagować na dużą liczbę powracających osób, która osiągnęła szczyt 4 lipca – w ciągu jednego dnia przybyło wtedy ponad 50 tys. ludzi. Rodziny, które spotkałem na granicy, mówiły o przyszłości w swojej ojczyźnie z nadzieją, ale też z obawą, czy uda im się odbudować swoje życie. Powszechnym zmartwieniem była ciągłość edukacji ich córek po szóstej klasie, co potwierdzali również uczniowie, których spotkałem w Kunduz.
Problem edukacji w Afganistanie jest niezwykle poważny, szczególnie dla młodych dziewcząt, którym nie zezwala się na kontynuowanie nauki po szóstej klasie. Skutki tej decyzji odczuwają wszystkie młode kobiety w kraju, które tracą możliwość uzyskania formalnego wykształcenia średniego i uniwersyteckiego, a następnie zatrudnienia. W Kunduz odwiedziłem klasę przyspieszonego nauczania, gdzie dziewczęta mogą ukończyć szkołę podstawową, jeśli nie mogły wcześniej uczestniczyć w lekcjach. Jedna z młodych nauczycielek powiedziała mi, że dzieliły ją zaledwie miesiące od ukończenia studiów medycznych, zanim zakazano jej kontynuowania nauki. To oznacza, że Afganistan stracił jedną z lekarek, która mogłaby zaspokajać kluczowe potrzeby zdrowotne kobiet.
W szkole Ustad Abdullah w pobliżu Kunduz spotkałem wielu bystrych młodych uczniów – dziewczęta i chłopców. Marzyli o tym, aby zostać nauczycielami, chirurgami czy inżynierami, pełni nadziei na przyszłość, w której tworzenie będą mogli mieć swój wkład. To bardzo bolesne, że z powodu obecnego zakazu nauka dla dziewcząt zakończy się po szóstej klasie. Edukacja dla wszystkich dzieci leży u podstaw mandatu UNICEF, dlatego stanowczo opowiadamy się za zniesieniem zakazu. Dzięki temu dziewczęta w każdym wieku będą mogły uczyć się w szkole, zdobywać dobre wykształcenie, pracować i odgrywać ważną rolę w społeczeństwie – dla siebie, swoich rodzin i dla przyszłego rozwoju Afganistanu. Jesteśmy gotowi szukać rozwiązań dla ciągłości edukacji dziewcząt i wciąż szukamy możliwości współpracy z władzami kraju.
W związku z powrotami do Afganistanu, UNICEF docenia i wyraża wdzięczność za wysiłki podejmowane przez lata przez rządy krajów przyjmujących, w tym Iranu i Pakistanu. Jesteśmy jednak zaniepokojeni dobrostanem rodzin, w tym dzieci, podejmujących często trudną i nagłą podróż powrotną, a także tym, jak masowe powroty wpływają na i tak już kruche społeczności w Afganistanie. Ponad połowa ludności potrzebuje tam pomocy humanitarnej i zmaga się z pokonaniem skutków ponad czterech dekad konfliktu. Sytuację dodatkowo komplikuje nadciągająca susza. Dzieci wymagają szczególnej ochrony, zwłaszcza najmłodsi podróżujący samotnie. Władze odpowiedzialne za ochronę dzieci powinny ocenić ich sytuację, aby zapewnić im bezpieczeństwo i dobrostan, w tym pomóc w ponownym zjednoczeniu z rodziną. Do końca lipca UNICEF udokumentował i wsparł ponad 6 tys. dzieci pozbawionych opieki i rozdzielonych z rodziną, pomagając im wrócić do swoich bliskich.
Mimo że dzięki szybkiemu zwiększeniu skali działań udało się w skoordynowany sposób dostarczyć pierwszą pomoc w punktach recepcyjnych, potrzeba więcej, aby zapewnić powracającym bezpieczną podróż oraz stałą, wysokiej jakości opiekę w drodze. Niezbędny jest również trwały dostęp do podstawowych usług w rejonach osiedlenia przybyłych, co pomoże w trwałej reintegracji. Z powodu ograniczonego dostępu do edukacji, opieki zdrowotnej i pracy, lokalnym społecznościom coraz trudniej jest przyjąć tak dużą liczbę powracających w tak krótkim czasie.
UNICEF wzywa do usystematyzowanego i stopniowego podejścia do powracających, zapewniającego im bezpieczeństwo i godność oraz dobrowolność powrotu. Ważne jest także, aby mieli ciągły dostęp do opieki w trakcie podróży oraz, jeśli to potrzebne, możliwość dalszej ochrony w krajach przyjmujących.
Takie podejście jest szczególnie krytyczne dla grup wrażliwych – zwłaszcza kobiet i dzieci, w tym tych rozdzielonych z rodziną i bez opieki.
Z związku z tym wzywamy Iran, Pakistan i Afganistan do podjęcia dialogu, aby powroty były rozłożone w czasie. Ma to na celu umożliwienie władzom afgańskim, agencjom ONZ, organizacjom pozarządowym i partnerom lepszego zarządzania pomocą. Apelujemy również do darczyńców o wsparcie działań humanitarnych na rzecz powracających, zwłaszcza dzieci, zarówno w ośrodkach recepcyjnych, jak i w miejscach ich ostatecznego osiedlenia”.