150 mln „niewidzialnych” dzieci – mimo rosnącego wskaźnika rejestracji urodzeń

11 grudnia 2024

W ciągu ostatnich pięciu lat na świecie zarejestrowanych zostało ponad 500 mln dzieci poniżej 5. roku życia. Oznacza to wzrost wskaźnika rejestracji urodzeń i pewien postęp w staraniach o zapewnienie tożsamości prawnej nowo narodzonym dzieciom. Nowy raport UNICEF wskazuje jednak, że na całym świecie nadal 150 mln najmłodszych wciąż pozostaje niewidocznych dla systemów państwowych.

Najnowszy raport UNICEF, wydany w 78. rocznicę powołania organizacji, przedstawia najświeższe dane dotyczące wskaźnika rejestracji urodzeń dzieci na świecie. Choć od 2019 r. wzrósł on z 75 proc. do 77 proc., nadal co piąte dziecko w wieku do 5 lat pozostaje niezarejestrowane, więc jest niewidoczne dla systemów rządowych.

Co więcej, ponad 50 mln dzieci, których urodzenia są odnotowane, nie posiada aktów urodzenia. Ten dokument jest niezbędny i ma kluczowe znaczenie dla nabycia obywatelstwa, zapobiegania bezpaństwowości i zapewnienia dzieciom możliwości korzystania z ich praw od urodzenia.

Rejestracja urodzeń zapewnia, że dzieci są natychmiast uznawane przez prawo, zapewniając podstawy ochrony przed krzywdą i wykorzystywaniem, a także dostęp do niezbędnych usług, takich jak szczepienia, opieka zdrowotna i edukacja

– powiedziała Catherine Russell, Dyrektor Generalna UNICEF.

Obchodząc dziś 78. rocznicę działalności na rzecz praw dziecka, świętujemy postępy poczynione w uzyskaniu tożsamości prawnej przez miliony najmłodszych. Jednocześnie wzywamy do intensyfikacji wysiłków, aby wszystkie dzieci i wszędzie były rejestrowane przy urodzeniu

– dodała.

Globalny postęp był w dużej mierze napędzany przez kraje stawiające na pierwszym miejscu terminową rejestrację urodzeń, sprawnie wykorzystujące systemy zdrowotne, opieki społecznej i edukacji, rozszerzające usługi na więcej lokalizacji, wprowadzające cyfrowe procedury i eliminujące opłaty. W efekcie wskaźnik rejestracji w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach osiągnął 95 proc., w Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej 94 proc., a w Środkowej i Południowej 78 proc. Na tym tle znacznie gorzej wypada Afryka Subsaharyjska, osiągając zaledwie 51 proc. i tym samym odpowiadając za połowę niezarejestrowanych dzieci na świecie (90 mln).

Postępy osiągane w Afryce Subsaharyjskiej nie rozkładają się równomiernie. Wskaźnik rejestracji w Afryce Południowej dochodzi do 88 proc., podczas gdy Zachodnia zanotowała największy wzrost w ostatnich 15 latach, osiągając 63 proc. Afryka Wschodnia i Środkowa pozostają jednak w tyle, obie na poziomie 41 proc. Przy powolnie wprowadzanych usprawnieniach i szybko rosnącej populacji, w Afryce Subsaharyjskiej – gdzie w nadchodzących dekadach ma mieszkać większość dzieci na świecie – może być ponad 100 mln niezarejestrowanych dzieci po 2030 roku.

Na całym świecie wiele rodzin nadal napotyka bariery z powodu słabego zaangażowania służb państwowych, dużych odległości i konieczności wielokrotnych wizyt w urzędach, braku wiedzy, wysokich opłat i kosztów pośrednich. W niektórych miejscach to także kwestia dyskryminacji ze względu na płeć, pochodzenie etniczne lub religię.

Pomimo postępów, zbyt wiele dzieci pozostaje niezarejestrowanych – w oczach rządów lub prawa są w rzeczywistości niewidoczne. Każde dziecko ma prawo do rejestracji i uzyskania aktu urodzenia, aby było rozpoznane, chronione i wspierane

– podkreśliła Russell.

Aby zapewnić wszystkim dzieciom właściwą ochronę i systemową rozpoznawalność, UNICEF wzywa do podjęcia pięciu kluczowych działań:

Rejestrowania każdego dziecka przy urodzeniu – to podstawa uzyskania tożsamości prawnej.
Usprawnienia procesu rejestracji, aby poprawić jakość świadczonych usług i przyspieszyć transformację cyfrową.
Wykorzystania programów zdrowotnych, systemów ochrony socjalnej i edukacyjnych, aby zwiększyć rejestrację urodzeń.
Wdrożenia kluczowych reform prawnych, aby uzyskać inkluzywne i sprawiedliwe systemy rejestracyjne i statystyczne.
Upoważnienia społeczności do domagania się usług rejestracji urodzeń jako przynależnego wszystkim prawa.