Kobieta je ostatnia – niedożywiona matka to niedożywione dziecko

07 marca 2024

W wielu częściach świata kobiety jedzą jako ostatnie tylko dlatego, że są... kobietami. Takie podejście do norm społeczno-kulturowych w połączeniu z ubóstwem, konfliktami zbrojnymi i zmianą klimatu powodują, że z powodu niedożywienia, niedoboru minerałów lub anemii cierpi na świecie miliard kobiet i dorastających dziewcząt. To problem międzypokoleniowy, tworzący cykl, w którym dziecko urodzone przez niedożywioną matkę samo też jest bardziej narażone na ten problem i wynikające z niego konsekwencje dla zdrowia, wzrostu i przyszłego rozwoju.

Prawidłowe odżywianie ma fundamentalne znaczenie dla zdrowia i dobrego samopoczucia kobiet oraz dziewcząt. Dobrze odżywione, zdrowe kobiety mają większą szansę na niezagrożone ciąże. Z kolei większe bezpieczeństwo matek w tej dziedzinie silnie determinuje przeżycie, wzrost i rozwój ich dzieci, długofalowo wpływając na odżywienie i zdrowie w późniejszych okresach życia i kolejnych pokoleniach.

Podczas ciąży kobiety potrzebują więcej składników odżywczych, aby wspierać własne zdrowie i właściwy rozwój organizmów ich dzieci. Dowody są jasne: niewystarczające spożycie składników odżywczych przed i w trakcie ciąży oraz podczas karmienia piersią ma wyniszczające, a nawet śmiertelne konsekwencje dla kobiet i ich dzieci. Niedokrwistość i niedobory mikroelementów zwiększają prawdopodobieństwo śmierci kobiety podczas porodu, a także urodzenia martwego dziecka, niskiej masy urodzeniowej, śmierci w pierwszym miesiącu życia, zahamowania wzrostu lub wyniszczenia w dzieciństwie oraz rozwoju powikłań zdrowotnych w wieku dorosłym.

Tymczasem, utrzymujące się różnice w dostępie do niezbędnych składników odżywczych są niezwykle szkodliwe dla kobiet i dorastających dziewcząt. Wynika to nie tylko z warunków ekonomicznych, zagrożenia konfliktami zbrojnymi, kryzysu uchodźczego czy konsekwencji zmian klimatu. Także normy kulturowe obowiązujące w wielu regionach powodują, że kobiety w swoich rodzinach jedzą ostatnie – po mężu, jego rodzicach i dzieciach. Ze względu na narzuconą im rolę żon i matek, dziewczynki wcześnie przejmują większość obowiązków domowych i opiekuńczych. Nie mogą decydować o żadnym aspekcie swojego życia, nawet o tym kiedy i co zjedzą. Wczesne małżeństwa i ciąże w wieku nastoletnim tylko pogłębiają ten problem.

Żadna kobieta ani dorastająca dziewczynka nie powinna być pozbawiona prawa do najwyższego możliwego standardu opieki i odżywiania, zwłaszcza w czasie ciąży. Jest to szczególnie istotne w krajach o niskim i średnim dochodzie, gdzie nie mają one dostępu do zdrowej diety i wysokiej jakości usług, w tym skutecznej suplementacji.

– mówi Renata Bem, Dyrektor Generalna UNICEF Polska.

Poprawa dostępności i jakości odżywiania kobiet jest niezbędna do zmniejszenia śmiertelności i niedożywienia dzieci oraz osiągnięcia równości płci. Inwestycje w żywienie kobiet i dorastających dziewcząt nie tylko zmniejszają poważne ryzyko śmiertelności kobiet w ciąży i ich niemowląt, ale pozwalają dzisiaj i w przyszłości w pełni wykorzystać ich potencjał

– dodaje.

Kluczowe fakty:

1 mld dorastających dziewcząt i kobiet cierpi na niedożywienie i niedobory składników odżywczych lub anemię.
32 mln kobiet w ciąży ma anemię – głównie z powodu niedoborów żelaza i innych niezbędnych mikroelementów w diecie.
Problem niedowagi dotyka na świecie 154 mln kobiet (20-49 lat) i prawie 49 mln dziewczynek (10-19 lat).
Z niedożywieniem zmaga się prawie 7 mln kobiet w ciąży i karmiących piersią w 12 krajach najciężej dotkniętych kryzysem żywnościowym związanym z pandemią COVID-19.
Prawie trzy czwarte noworodków w Azji Południowej i Afryce Subsaharyjskiej przychodzi na świat ze zbyt niską wagą urodzeniową – w tych regionach ponad dwie trzecie kobiet ma niedowagę.

Walka z niedożywieniem powinna być kompleksowa i zaczynać się od kobiet. Niedokrwistość żywieniowa i niedobory mikroelementów stanowią poważne zagrożenie dla ich życia i zdrowia. Są to też kluczowe czynniki powodujące niską masę urodzeniową i złe odżywianie niemowląt i małych dzieci.

Ważne jest, aby kobiety w ciąży i dorastające dziewczęta wszędzie na świecie mogły realizować swoje prawo do dobrego odżywiania i miały równy dostęp do zdrowej diety i wysokiej jakości usług opieki przedporodowej.

Aby wspierać właściwe żywienie matek oraz pomóc nam przerwać cykl niedożywienia, odwiedź stronę UNICEF.