W tym roku Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego przebiega pod hasłem walki ze stygmatyzacją osób borykających się z zaburzeniami psychicznymi. UNICEF szacuje, że na świecie 1 na 7 dzieci w przedziale wiekowym 10-19 lat boryka się z tym problemem.
Zdrowie psychiczne jest tak samo ważne jak zdrowie fizyczne i trzeba o nie dbać. Tymczasem w niemal każdym kraju, rozwiniętym czy rozwijającym się, zdrowie psychiczne to kwestia stygmatyzowana i niedofinansowana. Zaledwie około dwóch procent krajowych budżetów na ochronę zdrowia jest przeznaczana na wydatki związane ze zdrowiem psychicznym. W niektórych krajach to mniej niż 1 dolar na osobę. Tymczasem koszty społeczne tych zaniedbań są ogromne.
U dzieci jednym z głównych czynników wpływających na problemy ze zdrowiem psychicznym jest brak troskliwej opieki rodzica we wczesnym dzieciństwie. Na świecie każdego roku jedno na dwoje dzieci w wieku od 2 do 17 lat doświadcza przemocy fizycznej, emocjonalnej lub seksualnej. Nierozwiązane problemy ze zdrowiem psychicznym rodziców i opiekunów mogą również mieć poważny wpływ na rozwój emocjonalny i fizyczny dzieci. Nawet 1 na 4 dzieci mieszka z rodzicem cierpiącym na zaburzenia psychiczne.
Sytuacja w Polsce
Szacuje się, że w Polsce ponad 630 tys. dzieci potrzebuje natychmiastowej, specjalistycznej opieki psychologicznej lub psychiatrycznej. Z roku na rok drastycznie rosną statystyki dotyczące prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży. Pogłębiające się problemy zdrowia psychicznego wśród młodego pokolenia w połączeniu z dramatyczną sytuacją systemu psychiatrii dziecięcej, stanowią ogromne wyzwanie w walce o kondycję psychiczną dzieci w Polsce.
Zatrważające są dane o samobójstwach. W 2021 roku odnotowano 1496 prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży, co w stosunku do 2017 roku stanowi ponad 100% wzrost. Kluczowe jest skuteczne i natychmiastowe wprowadzenie rozwiązań, dzięki którym każdy potrzebujący profesjonalnej pomocy młody człowiek otrzyma niezbędne wsparcie.
Nie można jednak zapominać o profilaktyce mającej na celu wspieranie czynników chroniących zdrowie psychiczne młodzieży. Okres dorastania jest kluczowy dla wprowadzenia wszelkich działań o charakterze profilaktycznym, gdyż połowa zaburzeń zdrowia psychicznego ma swój początek przed ukończeniem 14. roku życia.
Chcemy wspierać rodziców w dbaniu o zdrowie psychiczne, dlatego we współpracy z ekspertami przygotowaliśmy materiały wideo, z których dorośli mogą się dowiedzieć czym jest higiena zdrowia psychicznego, jakie czynniki mają wpływ na pojawianie się zaburzeń wśród młodych ludzi i jak rozpoznawać niepokojące sygnały, które wysyła dziecko.
Zapraszamy do obejrzenia wywiadów z dr. Ewą Odachowską-Rogalską z Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. Można dowiedzieć się z nich, w jaki sposób środowisko domowe, relacje z bliskimi, a także szkoła wpływają na stan zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Materiały mogą być pomocne również dla pedagogów i nauczycieli pracujących z młodzieżą.
Trauma wojny - ukraińskie dzieci w Polsce
Z blisko 4 milionów uchodźców, którzy zarejestrowali się w celu tymczasowej ochrony w Europie, ponad 1,4 miliona znalazło schronienie w w naszym kraju. Zdrowie psychiczne dzieci i opiekunów zajmuje bardzo ważne miejsce w działaniach UNICEF w Polsce. Wiemy, że wspieranie ich dobrostanu teraz może zapobiec długoterminowym skutkom traumy w przyszłości.
Większość ukraińskich dzieci, która trafiła do Polski uniknęła fizycznych ran. Jednak cierpią przez te niewidzialne – spowodowane przez wojnę. Polskie dzieci również dotyka stres wywołany przez konflikt w Ukrainie i one także potrzebują wsparcia.
Naszym celem jest zapewnienie do końca bieżącego roku pomocy psychologicznej dla 585 tys. ukraińskich dzieci i ich opiekunów. Aby osiągnąć ten cel UNICEF w Polsce we współpracy z Ministerstwem Zdrowia oraz Instytutem Matki i Dziecka prowadzi szkolenia pracowników służby zdrowia w zakresie poradnictwa dla rodziców i małych dzieci. Dzięki współpracy z 12 miastami, które przyjęły największą liczbą ukraińskich uchodźców wraz z organizacjami społecznymi prowadzimy programy terapeutyczne. Zachęcamy do utrzymywania kontaktów z bliskimi, rutyny, zabawy i nauki, które mogą pomóc odzyskać poczucie normalności i równowagi.
Wsparcie w zakresie zdrowia psychicznego i psychospołecznego jest również udzielane za pośrednictwem szkół, żłobków, obozów letnich, przestrzeni przyjaznych dzieciom i programów dla rodziców. Z wielu z tych programów korzystają również polskie dzieci.
Jako dorośli musimy nauczyć się pomagać dzieciom i walczyć z wszelkimi przejawami stygmatyzacji osób cierpiących z powodu zaburzeń zdrowia psychicznego. Każdy, kto cierpi, a szczególnie dziecko, wymaga zrozumienia, opieki i wsparcia.