ONZ: narastający kryzys humanitarny w Sudanie wymaga podjęcia natychmiastowych działań

23 października 2025

Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji (IOM), Agencja ONZ ds. Uchodźców (UNHCR), UNICEF i Światowy Program Żywnościowy (WFP) wezwały do pilnego zwrócenia międzynarodowej uwagi na kryzys w Sudanie, aby zaradzić ogromnemu cierpieniu i rosnącym zagrożeniom dla ludności. Ponad 900 dni brutalnych walk, powszechne naruszenia praw człowieka, głód i załamanie się podstawowych usług zepchnęły miliony ludzi, a szczególnie kobiety i dzieci, na skraj przetrwania.

Podczas ostatnich wizyt w Sudanie, wysocy rangą przedstawiciele czterech agencji ONZ byli świadkami niszczycielskiego wpływu kryzysu w całym kraju, w tym w Darfurze, Chartumie i innych obszarach dotkniętych konfliktem.

Sudan stoi w obliczu jednego z najpoważniejszych kryzysów na świecie, z ponad 30 mln ludzi potrzebujących pomocy humanitarnej, w tym ponad 9,6 mln wewnętrznie przesiedlonych i prawie 15 mln dzieci. Gdy walki w Chartumie i innych częściach kraju złagodniały, około 2,6 mln ludzi powróciło do swoich domów, ale wiele z nich jest uszkodzonych lub zniszczonych i brakuje im dostępu do podstawowych usług. Od początku 2025 r. tylko do Chartumu powróciło ponad milion ludzi.

Trwający już trzeci rok brutalny konflikt zniszczył takie podstawowe usługi, opiekę zdrowotną i edukację. 14 z 17 mln dzieci w wieku szkolnym nie chodzi do szkoły. Całe społeczności zostały przesiedlone, a uciekające rodziny stają w obliczu naruszeń praw człowieka i poważnych zagrożeń bezpieczeństwa. W zeszłym roku w częściach Sudanu potwierdzony został głód, a sytuacja żywnościowa pozostaje katastrofalna, najbardziej dotykając dzieci. Wskaźniki niedożywienia gwałtownie wzrosły, a bez natychmiastowej pomocy żywnościowej tysiące ludzi jest bezpośrednio zagrożona śmiercią.

Rodziny wracające do Sudanu, z których wiele kieruje się determinacją do odbudowy swojego życia po latach nieustającego konfliktu, odzwierciedlają kruchą, ale pełną nadziei zmianę. Jednak Sudan pozostaje krajem pogrążonym w głębokim kryzysie.

Dostęp do większości dotkniętych populacji pozostaje poważnie ograniczony. Podmioty humanitarne napotykają na brak bezpieczeństwa, przeszkody biurokratyczne i wyzwania logistyczne, które sprawiają, że dostarczanie pomocy ratującej życie jest niezwykle trudne. Potrzebne są uproszczone procedury. Ataki na cywilów pozostają powszechne, a w związku z konfliktem kobiety i dziewczęta nadal stają w obliczu poważnych zagrożeń związanych z przemocą seksualną.

W Chartumie, wraz z narastającymi nastrojami antycudzoziemskimi, długotrwałe wsparcie Sudanu dla prawie 900 tys. uchodźców jest pod presją. Dalsza ochrona uchodźców ratuje życie setkom tysięcy potrzebujących.

Sytuacja w Darfurze i Kordofanie jest głęboko niepokojąca, a potrzeby humanitarne eskalują. Społeczności są coraz bardziej izolowane, a załamanie podstawowych usług pozostawia miliony ludzi bezbronnych. Agencje nadal dokładają wszelkich starań, aby dotrzeć do dzieci i rodzin znoszących warunki zagrażające ich przetrwaniu.

W Al Fasher, ponad 260 tys. cywilów, w tym 130 tys. dzieci, zostało uwięzionych w oblężeniu przez ponad 16 miesięcy, odciętych od żywności, wody i opieki zdrowotnej. Placówki zdrowotne załamały się, a tysiące dzieci cierpiących na ciężkie ostre niedożywienie jest teraz bez leczenia, stając w obliczu bezpośredniego zagrożenia śmiercią. Codziennie rośnie liczba doniesień o zabójstwach, przemocy seksualnej i przymusowym werbunku. W Kordofanie miasta takie jak Dilling i Kadugli były izolowane przez miesiące, a rodziny cierpiały z powodu zniszczonych systemów wodociągowych i niedziałających usług zdrowotnych. Wybuchy cholery i odry rozprzestrzeniają się bez kontroli.

To, co widziałem w Darfurze i gdzie indziej w tym tygodniu, jest ostrym przypomnieniem tego, co jest stawką: dzieci stojące w obliczu głodu, chorób i załamania się podstawowych usług. Całe społeczności przeżywają w warunkach urągających godności. Dzieci są niedożywione, narażone na przemoc i zagrożone śmiercią z powodu chorób, którym można zapobiec. Rodziny robią wszystko, co w ich mocy, aby przetrwać, wykazując niezwykłą determinację w obliczu niewyobrażalnych trudności. Jest jasne, że ONZ i partnerzy reagują, ale determinacja rodzin musi zostać uzupełniona pilnymi globalnymi działaniami w celu zapewnienia dostępu, mobilizacji zasobów i ostatecznego zakończenia konfliktu

– powiedział Ted Chaiban, zastępca dyrektor generalnej UNICEF.

Niedobory finansowania dodatkowo pogarszają kryzys. Plan reagowania humanitarnego na Sudan w 2025 r., o wartości 4,2 mld dol., pozostaje krytycznie niedofinansowany, wynosząc zaledwie 25 proc., co zagraża skali i ciągłości operacji awaryjnych. Pomimo ogromnych wyzwań, pomoc humanitarna w Sudanie dotarła do ponad 13,5 mln ludzi w tym roku – w tym w najbardziej dotkniętych obszarach Darfuru, Kordofanu, Chartumu i Al Jazira. Ale bez dodatkowych zasobów agencje humanitarne będą zmuszone ograniczyć interwencje ratujące życie, narażając na ryzyko miliony istnień ludzkich.

Cztery agencje wspólnie wzywają do:

Natychmiastowego zaprzestania działań wojennych i ochrony cywilów, zwłaszcza dzieci.
Nieograniczonego dostępu humanitarnego do wszystkich dotkniętych populacji, w tym obecności ONZ w całym kraju.
Uproszczonych procedur dostarczania pomocy i przemieszczania personelu.
Pilnego i elastycznego finansowania w celu zwiększenia interwencji ratujących życie.
Wsparcia dla trwałych rozwiązań dla przesiedlonych populacji, w tym powracających do domów i dla społeczności przyjmujących.
Dalszego wsparcia dla wewnętrznie przesiedlonych i prawie 900 tys. uchodźców w Sudanie, potrzebujących międzynarodowej ochrony i usług.

IOM, UNHCR, UNICEF i WFP ponownie potwierdzają swoje zobowiązanie do współpracy w celu dostarczania pomocy ratującej życie i ochrony dzieciom i rodzinom w całym Sudanie. Społeczność humanitarna jest gotowa, ale nie może działać sama. Świat musi działać.