Klęska głodu w Strefie Gazy stała się faktem

22 sierpnia 2025

Według nowej analizy IPC (Integrated Food Security Phase Classification) ponad pół miliona ludzi w Strefie Gazy cierpi głód. Przewiduje się, że w nadchodzących tygodniach klęska głodu rozprzestrzeni się z prowincji Gaza do prowincji Deir Al Balah i Khan Younis.

Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), UNICEF, Światowy Program Żywnościowy (WFP) oraz Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) konsekwentnie podkreślały pilną potrzebę natychmiastowej pomocy humanitarnej zakrojonej na szeroką skalę. Zwracały także uwagę na rosnącą liczbę zgonów z powodu głodu, gwałtownie pogarszający się poziom ostrego niedożywienia oraz spadek spożycia żywności, co sprawia, że setki tysięcy osób nie jedzą od wielu dni.

Organizacje podkreśliły, że klęska głodu musi zostać powstrzymana za wszelką cenę. Natychmiastowe zawieszenie broni i zakończenie konfliktu są kluczowe, aby umożliwić niezakłócone niesienie pomocy humanitarnej, która może uratować życie. Organizacje są również poważnie zaniepokojone groźbą nasilonej ofensywy militarnej w mieście Gaza i eskalacją konfliktu, ponieważ konsekwencje tych działań będą mieć katastrofalne skutki dla ludności cywilnej, która już teraz cierpi głód. Wiele osób – zwłaszcza chore i niedożywione dzieci, osoby starsze oraz z niepełnosprawnościami – może nie być w stanie się ewakuować.

Do końca września klęska głodu (IPC Faza 5) w Strefie Gazy będzie dotyczyć ponad 640 tys. osób. Kolejne 1,1 mln znajdzie się w fazie alarmowej (IPC Faza 4), a 396 tys. – w fazie kryzysowej (IPC Faza 3). Wskaźniki w północnej części Gazy są równie krytyczne, ograniczone dane uniemożliwiły jednak klasyfikację IPC, co podkreśla pilną potrzebę dostępu w celu oceny sytuacji i udzielenia pomocy. Rafah nie zostało poddane analizie, z uwagi na to, że teren jest w dużej mierze wyludniony.

Potwierdzenie klęski głodu oznacza, że osiągnięto najbardziej ekstremalną kategorię, w której przekroczono trzy kluczowe progi: skrajne niedostatki żywności, ostre niedożywienie i zgony z powodu głodu. Najnowsza analiza potwierdza, że kryteria te zostały spełnione.

Do głodu doprowadziły prawie dwa lata konfliktu, powtarzające się przesiedlenia i poważne ograniczenia w dostępie dla pomocy humanitarnej, potęgowane przez przerwy i przeszkody w dostępie do żywności, wody, pomocy medycznej, wsparcia dla rolnictwa, hodowli i rybołówstwa, a także załamanie się systemów opieki zdrowotnej i sanitarnej oraz lokalnych rynków.

Dostęp do żywności w Gazie pozostaje poważnie utrudniony. W lipcu liczba gospodarstw domowych zgłaszających skrajny głód podwoiła się w całym regionie w porównaniu z majem i wzrosła ponad trzykrotnie w mieście Gaza. Ponad jedna trzecia ludzi (39 proc.) wskazała, że przez wiele dni nie jadła niczego, a dorośli regularnie rezygnują z posiłków, aby nakarmić swoje dzieci.

Niedożywienie wśród dzieci w Gazie narasta w katastrofalnym tempie. Tylko w lipcu u ponad 12 tys. najmłodszych zdiagnozowano ostre niedożywienie – to najwyższa miesięczna liczba w historii i sześciokrotny wzrost od początku roku. Niemal co czwarte z tych dzieci cierpiało na ciężkie ostre niedożywienie (SAM) – najgroźniejszą jego formę.

Od czasu ostatniej analizy IPC (maj 2025) liczba dzieci, u których przewiduje się ryzyko śmierci z powodu niedożywienia do końca czerwca 2026 r., potroiła się, wzrastając z 14,1 tys. do 43,4 tys. Sytuacja kobiet w ciąży i karmiących piersią wygląda podobnie – szacowana liczba przypadków potroiła się, wzrastając od maja z 17 tys. do 55 tys. Konsekwencje są wyraźnie zauważalne: co piąte dziecko rodzi się przedwcześnie lub ma niedowagę.

Nowa ocena wskazuje na najpoważniejsze pogorszenie sytuacji od czasu pierwszych analiz IPC w Strefie Gazy, oficjalnie potwierdzając klęskę głodu w regionie Bliskiego Wschodu.

Od lipca dostawy żywności i pomocy wjeżdżające do Gazy nieznacznie wzrosły, ale nadal są w dużej mierze niewystarczające.

Jednocześnie około 98 proc. gruntów uprawnych w regionie jest zniszczonych lub niedostępnych – co dziesiątkuje sektor rolnictwa i lokalną produkcję żywności – a dziewięć na dziesięć osób zostało wielokrotnie przesiedlonych. Brakuje środków niezbędnych do życia, a dostawy pomocy są poważnie zakłócone – w obliczu rosnącej desperacji ludności większość ciężarówek ONZ staje się celem grabieży. Ceny żywności są ekstremalnie wysokie, brakuje paliwa i wody, a także leków i sprzętu medycznego.

System opieki zdrowotnej w Gazie uległ poważnemu pogorszeniu, a dostęp do bezpiecznej wody pitnej i usług sanitarnych został drastycznie ograniczony. Gwałtownie rośnie liczba infekcji opornych na wiele leków, a poziom zachorowalności wśród dzieci – w tym na biegunkę, gorączkę, ostre infekcje dróg oddechowych i skóry – jest alarmująco wysoki.

Agencje ONZ podkreśliły:

znaczenie natychmiastowego i trwałego zawieszenia broni, aby umożliwić ratujące życie operacje humanitarne i niezakłócony dostęp pomocy dla ludzi w całej Gazie,
pilną potrzebę zwiększenia ilości pomocy żywnościowej, jej dystrybucji i dostępności, a także dostaw paliwa, gazu do gotowania i środków do produkcji żywności oraz dostępu do schronienia,
znaczenie wsparcia w odbudowie systemu opieki zdrowotnej, utrzymaniu i ożywieniu podstawowych usług medycznych, w tym podstawowej opieki zdrowotnej, oraz zapewnieniu ciągłych dostaw sprzętu medycznego,
przywrócenie na szeroką skalę przepływów handlowych, podstawowych usług i lokalnej produkcji żywności, aby uniknąć najgorszych skutków klęski głodu.

Ludzie w Gazie wyczerpali wszelkie możliwe sposoby przetrwania. Głód i niedożywienie każdego dnia pochłaniają kolejne ofiary, a zniszczenie pól uprawnych, żywego inwentarza, szklarni, rybołówstwa i systemów produkcji żywności sprawiło, że sytuacja jest jeszcze bardziej tragiczna. Naszym priorytetem musi być teraz bezpieczny i stały dostęp do pomocy żywnościowej na dużą skalę. Dostęp do żywności nie jest przywilejem – to podstawowe prawo człowieka

– powiedział Qu Dongyu, dyrektor generalny FAO.

Ostrzeżenia przed głodem były jasne od miesięcy. To, czego teraz pilnie potrzebujemy, to zwiększenie pomocy, bezpieczniejsze warunki i sprawdzone systemy dystrybucji, aby dotrzeć do tych, którzy są w największej potrzebie – gdziekolwiek się znajdują. Pełny dostęp humanitarny i zawieszenie broni są teraz kluczowe, aby ratować życie

– podkreśliła Cindy McCain, dyrektor wykonawcza WFP.

Klęska głodu jest ponurą rzeczywistością dzieci w prowincji Gaza i zbliżającym się zagrożeniem w Deir al-Balah oraz Khan Younis. Wielokrotnie przed tym ostrzegaliśmy, a sygnały były niepodważalne: wychudzone dzieci, zbyt słabe, aby płakać lub jeść; niemowlęta umierające z głodu i chorób, którym można było zapobiec; rodzice przybywający do klinik, żeby nakarmić swoje dzieci. Nie ma czasu do stracenia. Bez natychmiastowego zawieszenia broni i pełnego dostępu humanitarnego, głód się rozprzestrzeni, powodując śmierć jeszcze większej liczby najmłodszych. Dzieci na granicy śmierci głodowej potrzebują specjalistycznego żywienia terapeutycznego, które zapewnia UNICEF

– powiedziała Catherine Russell, dyrektor generalna UNICEF.

Wprowadzenie zawieszenia broni jest teraz absolutną koniecznością i moralnym obowiązkiem. Świat czekał zbyt długo, przyglądając się ludziom umierającym z głodu. Powszechne niedożywienie oznacza, że nawet zazwyczaj łagodne choroby, takie jak biegunka, stają się śmiertelne, zwłaszcza dla dzieci. System opieki zdrowotnej, prowadzony przez głodnych i wyczerpanych pracowników służby zdrowia, nie jest w stanie sobie poradzić. Gaza musi być pilnie zaopatrzona w żywność i leki, aby ratować życie i rozpocząć proces odwracania niedożywienia. Szpitale muszą być chronione, aby mogły nadal leczyć pacjentów. Blokady pomocy muszą się zakończyć, a pokój musi zostać przywrócony, aby można było rozpocząć leczenie

– zaznaczył Tedros Adhanom Ghebreyesus, dyrektor generalny WHO.