Po pandemii COVID-19 znacznie pogorszył się dobrostan dzieci w najlepiej rozwiniętych krajach

14 maja 2025

Pandemia pogłębiła negatywne tendencje: gorsze wyniki w nauce, większa skłonność do nadwagi i otyłości oraz ogólny spadek zadowolenia z życia wśród dzieci.

Analiza opublikowana przez biuro badawcze UNICEF Innocenti wykazała, że w okresie od początku pandemii COVID-19 dzieci w wielu najlepiej rozwiniętych krajach świata doświadczyły wyraźnego pogorszenia wyników w nauce, dobrostanu psychicznego i zdrowia fizycznego.

Raport „Report Card 19: Child Wellbeing in an Unpredictable World” porównuje dane z lat 2018 i 2022, oferując wgląd w to, jak pandemia COVID-19 i globalne lockdowny wpłynęły na dzieci w 43 krajach OECD i UE. Tak jak w poprzednim raporcie sprzed pięciu lat Holandia i Dania utrzymują swoje pozycje jako dwa najlepsze miejsca do dorastania, biorąc pod uwagę wskaźniki dobrostanu psychicznego, zdrowia fizycznego i umiejętności. Tuż za nimi uplasowała się Francja.

Raport ostrzega, że po pandemii dzieci w wielu krajach doświadczyły gwałtownego spadku umiejętności szkolnych – szczególnie w zakresie podstawowych zdolności, takich jak czytanie i matematyka. Zamknięcia szkół trwające od trzech do dwunastu miesięcy zmusiły dzieci do nauki zdalnej i doprowadziły do deficytów w edukacji. Jak podaje raport, opóźnienia w nauce wynoszą średnio od siedmiu miesięcy do roku. Najbardziej poszkodowane są dzieci z rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej.

Szacuje się, że osiem milionów piętnastolatków w 43 krajach – czyli około połowa dzieci w tej grupie wiekowej – zostało ocenionych jako osoby nieposiadające umiejętności sprawnego czytania, pisania i liczenia. Oznacza to, że nie potrafiły zrozumieć podstawowego tekstu i budzi obawy o ich przyszłość. To wzrost o cztery proc. od 2018 roku. Najwyższe odsetki odnotowano w Bułgarii, Kolumbii, Kostaryce, na Cyprze i w Meksyku, gdzie ponad dwie trzecie 15-latków znalazło się w tej kategorii.

Raport zwraca również uwagę na problemy ze zdrowiem psychicznym, wskazując, że zadowolenie dzieci z życia w tym okresie uległo pogorszeniu, znacząco spadając w 14 z 32 krajów, z których pochodzą dane. Japonia była jedynym krajem, w którym odnotowano wyraźną poprawę w tym obszarze.

W dalszej części raportu przeanalizowano dane dotyczące zdrowia fizycznego dzieci, zauważając, że poziom nadwagi znacznie wzrósł w 14 z 43 krajów, co stanowi kontynuację długoterminowej tendencji.

Raport wskazuje, że kraje o wysokich dochodach mogą mieć trudności z zapewnieniem dzieciom właściwych warunków do rozwoju i odpowiedniej przyszłości. Wskazując na wpływ pandemii na najmłodszych, raport ostrzega, że z trudem osiągnięty postęp w zakresie dobrostanu najmłodszych w bogatych krajach staje się coraz bardziej podatny na globalne wydarzenia i wstrząsy, takie jak zmiany klimatu.

Jeszcze przed pandemią dzieci zmagały się z wieloma problemami i nie miały dostępu do odpowiedniego wsparcia – nawet w dobrze rozwiniętych państwach. Teraz, w obliczu rosnącej niepewności gospodarczej, kraje muszą priorytetowo traktować edukację, zdrowie i dobrostan najmłodszych, aby zabezpieczyć ich perspektywy na przyszłość, a także bezpieczeństwo ekonomiczne społeczeństw

– powiedział Bo Viktor Nylund, dyrektor UNICEF Innocenti.

W następstwie pandemii dane wyznaczają niepokojący punkt odniesienia dla dobrostanu dzieci, zwłaszcza tych pochodzących z grup wykluczonych społecznie. Skala wyzwań, przed którymi stoją najmłodsi, oznacza, że potrzebujemy spójnego, holistycznego podejścia obejmującego całe dzieciństwo, aby odpowiadać na potrzeby na każdym etapie ich życia

– dodał.

Raport wzywa rządy i zainteresowane strony do podjęcia działań w kilku obszarach polityki w celu przeciwdziałania pogorszeniu dobrostanu dzieci, w tym do:

wspierania rozwoju umiejętności liczenia, czytania i pisania oraz umiejętności cyfrowych, a także kompetencji społecznych i emocjonalnych, szczególnie w przypadku dzieci, które doświadczyły regresu podczas pandemii oraz najmłodszych z grup wykluczonych społecznie;
poprawy zdrowia psychicznego poprzez jego promocję i profilaktykę oraz zapewnienie specjalistycznych usług, a także poprzez zwalczanie przemocy i bullyingu, zarówno online, jak i offline;
poprawy zdrowia fizycznego poprzez zapewnienie dzieciom dostępu do odpowiedniej żywności oraz ograniczenie marketingu i promocji niezdrowych produktów;
angażowania dzieci w celu lepszego zrozumienia ich doświadczeń i opinii oraz współpracy z nimi w poszukiwaniu rozwiązań promujących ich dobrostan.