Kryzys klimatyczny zmienia nie tylko planetę, ale także życie dzieci

01 grudnia 2023

Kryzys klimatyczny zagraża życiu, zdrowiu i dobrostanowi dzieci. Ich wciąż rozwijające się ciała i umysły są szczególnie narażone na zanieczyszczenie środowiska, śmiertelne choroby i ekstremalne warunki pogodowe. Mimo to, najmłodsi zostali albo zignorowani, albo w dużej mierze pominięci w globalnym dyskursie i podejściu do finansowania działań ograniczających konsekwencje zmian klimatu. Światowa reakcja na ten kryzys nie chroni tych najbardziej bezbronnych i najsilniej nim dotkniętych. To musi się zmienić podczas rozpoczynającego się COP28 w Dubaju.

Już teraz na całym świecie, w 190 krajach, kryzys zmienia zdrowie dzieci i wpływa na ich społeczności. Są narażone na niszczycielskie zagrożenia klimatyczne – ekstremalne deszcze, fale upałów czy powodzie. Miliard, czyli połowa dzieci na świecie, znajduje się w grupie skrajnie wysokiego ryzyka – zagraża im śmiertelne w skutkach połączenie wysokiego niebezpieczeństwa klimatycznego i niewystarczających podstawowych usług, które mogłyby pomóc im sobie z nimi poradzić.

Dzieci nie są małymi dorosłymi. Ich ciała i umysły są wyjątkowo podatne na zanieczyszczenia, śmiertelne choroby i ekstremalne zdarzenia, których skala przewyższa wszystkie historyczne trendy. Nie są w stanie fizycznie wytrzymać i przetrwać wstrząsów klimatycznych, są fizjologicznie bardziej podatne na działanie substancji toksycznych i zanieczyszczeń, a także będą przez całe życie pozbawione szans na uniknięcie następstw szkód i niedostatku, których teraz doświadczają.

Mimo że zmiany klimatyczne mają nieproporcjonalny wpływ na najmłodszych, a państwa powinny, podejmując działania w zakresie klimatu, szanować, promować i uwzględniać prawa dzieci, a także równość międzypokoleniową, te deklaracje zaangażowania nie przekładają się na znaczące inicjatywy lub inwestycje w zakresie polityki klimatycznej.

Działania podejmowane, aby przeciwdziałać kryzysowi klimatycznemu, przez lata nie brały pod uwagę praw, potrzeb i perspektyw dzieci. Były one lekceważone i nadal są nieobecne w polityce klimatycznej, prowadzonych aktywnościach i wdrażanych inwestycjach. Koniec z tym. Dzieci muszą znaleźć się w centrum wszystkich wniosków wypracowanych podczas COP28. Tylko wtedy będą w pełni chronione i włączone w globalną reakcję klimatyczną. Skuteczne uwzględnienie ich odrębnych potrzeb i praw może stanowić podstawę bardziej skutecznych i sprawiedliwych rozwiązań, generować znaczące korzyści społeczne dla zdrowia i dobrostanu dzieci oraz szerzej wspierać odporność społeczności

– mówi Renata Bem, Dyrektor Generalna UNICEF Polska.

Podczas tegorocznego COP28 w Dubaju wzywamy partnerów do podjęcia działań w celu ochrony życia, zdrowia i dobrego samopoczucia dzieci, w tym tych najbardziej narażonych. Konieczne jest odpowiednie dostosowanie podstawowych usług społecznych, wzmocnienie pozycji każdego dziecka w jego działaniach na rzecz ochrony środowiska oraz wypełnienie międzynarodowych porozumień w sprawie zrównoważonego rozwoju i szybkiej redukcji emisji.

Musimy zrobić zdecydowanie więcej, aby chronić młodych ludzi np. przed negatywnymi skutkami postępującego ograniczania dostępu do bezpiecznych źródeł wody oraz niezbędnych usług z nią związanych. Najnowszy raport UNICEF zatytułowany The Climate Changed Child pokazuje, że takie niedobory mają coraz poważniejsze konsekwencje dla życia najmłodszych, wpływając bezpośrednio na ich zdrowie psychiczne i fizyczne. Co więcej, kryzys klimatyczny nieuchronnie dotknie najbardziej wrażliwe dzieci – dziewczynki, osoby niepełnosprawne i z najbiedniejszych, najbardziej oddalonych społeczności o najmniejszych zasobach.

Zgodnie z przygotowanym przez agencje Narodów Zjednoczonych dokumentem Protecting maternal, newborn and child health from the impacts of climate change na skrajne zagrożenia wynikające z katastrof klimatycznych narażone są także kobiety w ciąży i niemowlęta. Niewiele planów reagowania na zmiany klimatu wspomina o ich zdrowiu, co jest rażącym i symbolicznym pominięciem ich potrzeb.

28. Konferencja Narodów Zjednoczonych (COP28) to krytyczny moment w przeciwdziałaniu katastrofom klimatycznym. Światowi przywódcy i społeczność międzynarodowa muszą podjąć zdecydowane kroki, uwzględniając potrzeby i prawa dzieci. Naszym wspólnym obowiązkiem jest umieszczenie młodych osób w centrum pilnych działań na rzecz ochrony klimatu oraz zatroszczenie się o ich bezpieczną przyszłość.