Potrzeby dzieci pomijane w finansowaniu działań na rzecz klimatu

22 czerwca 2023

Zaledwie 2,4 proc. kluczowych globalnych funduszy przeznaczanych na walkę ze zmianami klimatu można sklasyfikować jako wspierające potrzeby dzieci. Już teraz to najmłodsi ponoszą najpoważniejsze konsekwencje kryzysu klimatycznego, choć doświadczają ich w różnym stopniu, w zależności od regionu, zasobności społeczeństwa czy lokalnych uwarunkowań.

Raport opracowany wspólnie przez członków koalicji Children's Environmental Rights Initiative (CERI) (Plan International, Save the Children i UNICEF) stwierdza, że wysiłki mające na celu reagowanie na odrębne i zwiększone potrzeby oraz perspektywy dzieci w międzynarodowych przepływach finansowych związanych z klimatem pozostają na niskim poziomie. Badanie analizuje łącznie 591 propozycji projektów, obejmujących okres od 2006 r. do marca 2023 r. , prowadzonych w ramach kluczowych wielostronnych funduszy klimatycznych i założeń Porozumienia Paryskiego (MCF). Zaledwie 2,4 proc. pochodzącego z nich finansowania można sklasyfikować jako wspierające projekty uwzględniające działania reagujące na potrzeby dzieci – to łączna kwota 1,2 mld dol.

Eksperci zauważają w raporcie, że choć te fundusze stanowią jedynie niewielką część całego finansowania klimatycznego, ogromne znaczenie ma stopień, w jakim uwzględniają one dzieci. Mają bowiem do odegrania istotną rolę w ustalaniu agendy oraz w katalizowaniu i koordynowaniu inwestycji przez inne publiczne i prywatne instytucje finansowe, w tym na szczeblu krajowym, które są niezbędne do napędzania szerszych zmian. Jeśli więc te źródła finansowania nie biorą pod uwagę dzieci, nie należy zakładać, że inne to zrobią.

Według UNICEF miliard dzieci jest narażonych na bardzo wysokie ryzyko krótko- i długoterminowych skutków kryzysu klimatycznego. Zagrożenia z tym związane mają nieproporcjonalny wpływ na najmłodszych. Ich unikalne potrzeby rozwojowe, szczególnie do 5. roku życia, powodują wysoką podatność na niedobór wody i żywności, choroby powodowane zanieczyszczeniami oraz urazy fizyczne i psychiczne związane zarówno z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, jak i procesami długofalowymi. Skutki zmian klimatu zakłócają również dostęp dzieci do podstawowych zasobów społecznych, które są niezbędne dla ich rozwoju i dobrostanu, takich jak edukacja, ochrona przed przemocą, opieka zdrowotna, bezpieczna woda pitna, usługi sanitarne i higieniczne

Ewa Falkowska, Dyrektor ds. Advocacy UNICEF Polska

Klęski żywiołowe związane z klimatem przyczyniają się także do częstszego wykorzystywania dzieci do pracy, małżeństw nieletnich i przymusowej migracji. Narażają na ryzyko handlu ludźmi, przemocy ze względu na płeć, nadużycia i wykorzystywanie. Skutki te już są zauważalne, a obecne i przyszłe pokolenia także będą ponosić ciężar nasilających się zmian.

Wyzwania te nie dotyczą wszystkich dzieci w równym stopniu. Pomimo tego, że dzieci w krajach o niskim i średnim dochodzie w najmniejszym stopniu przyczyniły się do wywołania kryzysu klimatycznego, ponoszą największe straty i szkody z tym związane.

Jak wskazuje raport, wydatki publiczne na dzieci są mądrą inwestycją, która buduje kapitał ludzki, przynosząc korzyści nie tylko najmłodszym, ale także całym społecznościom i krajom w szerszym ujęciu. Prowadzą do wzrostu dochodów, przyczyniając się do zrównoważonego rozwoju i spójności społeczeństw. Z drugiej strony, finansowanie działań związanych z klimatem, które pomija prawa dzieci, osłabia skuteczność podejmowanych aktywności. Może też przyczynić się do niekorzystnych skutków społecznych i pogłębienia nierówności, nieumyślnie szkodząc, a nie chroniąc dzieci i ich rodziny.